A jak aktywistka – o Bibiannie Moraczewskiej – wystąpienie 10.11.2023

 

LO 2, Poznań Bibianna Moraczewska vel Bibi (1811-1887, ur. Zielątkowo woj. wielkopolskie, zm. Poznań)  działaczka, dziś powiedzielibyśmy  - aktywistka, która ze społecznikowskim zacięciem pokazywała, że należy wierzyć w wolność. Był to czas, gdy Polska była pod zaborami, a dwa powstania listopadowe i styczniowe okazały się fiaskiem. Bibianna zaangażowana w sprawy wolnościowe, podejmowała działania dla ludności małych miasteczek i wsi. Dbała o codzienne życie, zdrowie ubogich, ale jednocześnie starała się, by duch wiary w wyzwolenie nie zniknął. Nie lubiła myślenia, że arystokracja jest najznakomitsza, najmądrzejsza i ma prawo narzucać innym grupom społecznym wolę. 

​

​

Marceli Motty nauczyciel, działacz społeczny pisał o Moraczewskiej:

Była Polką „najczystszej wody, w której nie znalazłeś ani źdźbła cudzoziemszczyzny w myślach, uczuciach, uczynkach i obcowaniu z ludźmi; wszystko dla niej było obojętnem, co poza światem polskim leżało”. 
 
Próżności nie lubiła, za to ceniła wiedzę. Pod koniec życia mocno zaangażowana w edukację,  współorganizując i czynnie wspierając Towarzystwo Pomocy Naukowej dla dziewcząt. 
 
Lubiła pracę zespołową. Wspólnie z Emilią Sczaniecką (trzydziestosześcioletnia przyjaźń łączyła obie kobiety) działała w grupie entuzjastek. W ramach Komitetu Niewiast Wielkopolskich  udzielała pomocy w szpitalach polowych (lazaretach) i ośrodkach dla weteranów. Brała udział w upamiętnieniu postaci Adama Mickiewicza, z tego powstał pomnik, który obecnie stoi na dziedzińcu Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
 
Charakteryzowała ją „(…) apodyktyczność i niezachwiana wiara w słuszność własnych sądów. Cechy te, choć może czasem przykre dla otoczenia, niewątpliwie musiały przydawać się Bibiannie w bardzo ważnej dziedzinie jej życia, jaką była działalność konspiracyjna. (…) zuchwała w obcowaniu z władzami pruskimi, bez strachu przemycająca do Królestwa Polskiego bibułę* i magazynująca we własnym mieszkaniu tysiące egzemplarzy wydawnictw emigracyjnych, utrzymywała regularne kontakty z politycznymi emisariuszami, a także publikowała własne artykuły w emigracyjnej prasie (…)” (Wielkopolski Słownik Pisarek)
 
Źródłem analiz B. Moraczewskiej jest jej Dziennik, wydany z oryginału przez wnuczkę, dr Dobrzyńską-Rybicką [Poznań 1911], dostępny w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej.

Portret B. Moraczewskiej w formie fotografii znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu. 
 
W poznańskiej dzielnicy Podolany znajduje się ulica nazwana imieniem Bibianny Moraczewskiej.
 
*publikacje nielegalnie wydawane i rozpowszechniane w państwie, w których funkcjonowała cenzura polityczna, zawierające treści nieakceptowane przez władzę danego państwa

Inne źródła: Muzeum Historii Kobiet historiakobiet.org 

Oprac. Anna Sabiłło (20.11.2023)